OBLIGATORYJNE PRZEJĘCIE PRACOWNIKÓW JAKO NASTĘPSTWO PRZEJĘCIA USŁUG

Obligatoryjne przejęcie pracowników jako następstwo przejęcia usług

Autor: Grzegorz Danecki

Przedmiotem niniejszego opracowania jest próba odpowiedzi na pytanie, czy w sytuacji gdy podmiot podejmie się wykonywania usług na rzecz osoby trzeciej, może być zobowiązany do zatrudnienia pracowników swego poprzednika, który dotychczas wykonywał te usługi. Najbardziej typowe przykłady takich zdarzeń to klasyczne usługi outsourcingu, takie jak utrzymanie ruchu, ochrona obiektów, usługi porządkowe.  Nie jest to jednak skończona lista aktywności.  Jedna firma kończy wykonywanie takich usług, inna zawiera umowę na świadczenie usług.  Cała sytuacja rozgrywa się w trójkącie dwóch usługodawców – byłego i następczego, których nie łączy żaden bezpośredni stosunek prawny, oraz udzielającego zamówienia usługobiorcy.  Na pierwszy rzut oka nie ma powodu, dla którego następczy usługodawca miałby być zobowiązany do zatrudnienia pracowników  byłego usługodawcy.  Jest to jednak teza nieprawdziwa, jeśli spojrzy się na ten przypadek, jako na możliwy transfer zakładu pracy byłego usługobiorcy lub jego części.

Problem ochrony praw pracowników w przypadku transferu zakładu pracy na przełomie lat 90’ i 2000’ był przedmiotem dyskusji w organach Unii Europejskiej.  Skutkiem tego było wydanie Dyrektywy Rady nr 2001/23/WE z dnia 12 marca 2001r „w sprawie zbliżania ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do ochrony praw pracowniczych w przypadku przejęcia przedsiębiorstw, zakładów lub części przedsiębiorstw lub zakładów”, zwanej Dyrektywą.  Dyrektywa zasadniczo współgra z normą art. 231 kodeksu pracy (kp). Ma to o tyle znaczenie, że wszelka interpretacja polskiego prawa w tym zakresie kształtowana jest przez orzecznictwo i opiera się zarówno na dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, jak i na orzecznictwie sądów polskich.

Przypomnieć należy, że art. 231 kp w interesującej nas części (§ 1) brzmi następująco: „W razie przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę staje się on z mocy prawa stroną w dotychczasowych stosunkach pracy” . Brzmienie powyższego przepisu sprawia, że skutek  następuje niezależnie od woli pracodawców dokonujących czynności mającej za przedmiot zakład pracy lub jego część oraz od woli pracowników zatrudnianych w przejmowanym zakładzie.  Jak przyjął SN w wyroku z dnia 1.02.2000 r. jest bezwzględnie obowiązujący i przejęcie w tym trybie pracowników przez nowego pracodawcę następuje z mocy prawa, co nie jest uzależnione od jakichkolwiek czynności pracowników.  Nie jest również możliwe uchylenie skutków działania tego przepisu w wyniku czynności prawnej (umowy) pomiędzy dotychczasowym i nowym pracodawcą.

przejęcie pracowników

Czy przejęcie wykonywania usług może być poczytane za przejęcie zakładu pracy?

Powracając do próby odpowiedzi na pytanie postawione na wstępie, należy stwierdzić, że kluczowym jest określenie, czy przejęcie wykonywania usług, świadczonych wcześniej przez inny podmiot, poczytane może być za przejęcie zakładu pracy (lub części zakładu pracy) tego podmiotu.  Orzecznictwo daje pozytywną, aczkolwiek warunkową odpowiedź na to pytanie. Reprezentatywnym jest wyrok z dnia 18.09.2008 r.  – nowy pracodawca przejmuje zadania i składniki majątkowe zakładu dotychczasowego pracodawcy na podstawie umowy z podmiotem trzecim, do którego należało dysponowanie tymi zadaniami i składnikami. Zasadnicza myśl tego wyroku jest zgodna z ustalonym orzecznictwem TS, przy czym podkreśla się w nim, że niezbędnym warunkiem stosowania Dyrektywy jest przejęcie znacznych (istotnych) składników majątku przez nowego wykonawcę usługi.

Istnieje jednak pogląd, o którym należy pamiętać, wskazujący na inne jeszcze aspekty przejęcia zakładu pracy.  Jako reprezentatywny przykład należy powołać wyrok TSUE w sprawie C-60/17, Ángel Somoza Hermo i Ilunión Seguridad SA v. Esabe Vigilancia SA i Fondo de Garantia Salarial (FOGASA).  Trybunał orzekł, że ponieważ w pewnych dziedzinach, w których działalność opiera się głównie na sile roboczej, zespół pracowników, który prowadzi trwale wspólną działalność, może odpowiadać jednostce gospodarczej, jednostka taka może zachować tożsamość po dokonaniu jej przejęcia, jeśli nowy pracodawca nie tylko będzie kontynuował dotychczasową działalność, lecz przejmie także zasadniczą część, w znaczeniu liczebności i kompetencji, personelu, który jego poprzednik specjalnie przydzielił do tego zadania.  W takim przypadku nowy pracodawca nabywa bowiem zorganizowaną całość składników, które pozwolą mu na kontynuowanie działalności lub pewnych elementów działalności przedsiębiorstwa zbywającego w sposób trwały. 

Jak widać materia poruszona w niniejszym artykule jest bardzo ważna i bardzo skomplikowana, więc warto zwrócić się w takim wypadku o pomoc do doświadczonych prawników. Zapraszamy do kontaktu z naszą kancelarią w Katowicach.

Autor: Grzegorz Danecki ZOBACZ MÓJ PROFIL